 गोबर्द्धन पूजाको परिचय साहित्यसागरका अघिल्ला शृङ्खलामा समेटिइसकेको छ । उनी स्रष्टा, द्रष्टा, सङ्गठक र साहित्यिक सञ्चारकर्मी पनि हुन् । विदेशमा रहेर अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहितय समाजको नेतृत्व गर्दै नेपाली भषा साहित्यको सेवा गरिरहेका पूजाको साहित्यसागरको प्रस्तुत शृङ्खलामा डी. आर न्यौपाने सूर्यको सूर्योदय कृतिमाथिको समीक्षा प्रस्तुत गरिएको छ । यस समीक्षाले कृतिको पुस्तक परिचयका शैलीमा कृतिको अन्तर्य पहिल्याउने प्रयास गरेको छ ।-सम्पा. |
नेपाली गजलले विविध आयाम बोकेर आएको छ। मोतीराम भट्ट कालीन विषयगत पर्खाल र प्रस्तुतिगत सीमालाई भत्काएर यो दिनप्रतिदिन नवीन वस्तुमूखी र प्रयोगशील हुँदै आएको छ। यही यथार्थलाई नेपालको भौगोलिक सिमानाले रोक्न नसकी आज विश्वका जुन जुन भूमिमा नेपालीले पाइला टेकेका छन्, त्यहीँ त्यहीँ वीज बनेर फैलदो क्रममा छ।
प्रेमको सिमित चौघेरामा रहेको उत्पतिकालीन नेपाली गजल आज मानव जीवनको चर्चा बोक्ने मूल बिषयमात्रै बनेको छैन पिर,पीडा र सम्वेदनाको संवाहक पनि बनेको छ। सुरुआती दिनहरुमा सिङ्गो गजलले बोक्ने एउटा सग्लो भाव आज टुक्राटुक्रामा विभाजित भएर “गैर मुसलसल” बन्न पुगेको छ। यस्ता गजलले सुन्दा श्रोतालाई आनन्द दिने र विषयबस्तुका दृष्टिले विविधता बोक्ने गरेका छन् ।
गेयात्मक विधा भएकोले आज गजल गाउनका लागि उपयुक्त हुने संरचना र सैद्धान्तिक पृष्ठभूमिप्रतिको सचेतनामा लेखिने क्रम जारी छ।
यस्तै एउटा गर्विलो गजलकारको नाम हो डी.आर. न्यौपाने “सूर्य”|
कोरियालाई कर्मभूमी बनाएका सूर्य नेपाली गजलको राम्रो सर्जक र त्यो भन्दा बढी गम्भीर अध्येताका हुन् | उनको गजल पढ्ने पाठकले नेपाली डायस्पोरामा नेपाली गजलको अवस्था कस्तो छ भन्ने सजिलै आँकलन गर्न सक्छन्|
यसैले सूर्यका गजल-समग्रमा वर्तमान नेपाली गजलको छायाचित्र हो भन्न सकिन्छ।
एकै बिषय वस्तुमा लेखिएका “मुसलसल”, विविध बिषयवस्तु माथिका “गैरमुसलसल” र छन्दलाई ध्यान दिएर लेखिएका “बहर” का गजल सबै उनको प्रस्तुत संग्रहमा संग्रृहित छन् ।
नेपाली माटो र बाटोले गजल लेख्न सिकाएको “सूर्य”का गजलमा नेपाली भूमिको मीठो सुवास मात्र छैन पसिनाको थोपा-थोपाले जीवनको मूर्ति कुँददै गरेको कर्मभूमिको परिश्रमको सुगन्ध पनि छ।
यसैले उनका गजल मातृभूमि प्रतिको दायित्व र कर्मभूमि तर्फको कर्तव्य दुवैको समिश्रण बन्न पुगेको छ।
पचास काटी चाउँरिएको बा’को आँखामा
देखिन कहिल्यै थकावट आ’को आँखामा
ऊ समुन्द्र तर्नुको कारण यस्तो सुनियो
भर्नु छ हजारौं खुशी प्रियाको आँखामा
यस्तै देशको अवस्थाले गर्दा युवा पुस्ताको विदेश पलायनको कारणलाई मीयो बनाएर लेखिएका उनका केही गजल देशको शासन प्रतिको तीखो व्यंग्यका रुपमा उनिएका छन् । शासकको सत्ता मोहले जनताले पाएको दु:खको कटुसत्य गजलको गुदी बनेका छन् ।
बाबु-आमाको सम्पत्ति सकेर अध्ययन गरेका छोराछोरी परदेसिनुको पीडाको कारण उनका गजलले खोजेका छन्|
नेपाल चार जात छत्तीस जातीको हिमाल,पहाड तराईको एकत्र स्वरुप हो भन्ने राष्ट्रिय भावना जगाउदै गजलकार सूर्यले
नेपाली पन, नेपाली मन र नेपाली गगन कहिल्यै विभक्त हुन नहुने भाव पस्केका छन् ।
पढे देशमै अवसर छ भन्छ सरकार गफाडी हो
अध्ययन सकेर जाने त कोरिया हो खाडी हो।
विन्ती अरुको स्वार्थको लागि विभाजित नबनौँ
नेपाल भन्नू नै मधेसी हिमाली पहाडी हो
यसैगरी उनको गजलमा अमेरिकी डीभीको कुरा छ।
वीर गोर्खालिको हृदयको प्रसंसाको कुरा छ, र छ सरकारको लाचारीपनाको तीतो सत्यको उजागर । काम र माम दिन नसक्ने सरकारले हातमा राहदानी थमाएर प्रवास पठाउने गरेको जनशक्तिको मूल्यलाई मापन गर्दै गजलकारले देश बनाउने शक्ति पलायनको कारण स्वार्थी नेता नै हुन भन्ने प्रमाणित गर्न खोजेका छन् ।
प्रवासीले के पायो देशबासीहरुबाट
बरु चलेको छ देश प्रवासीहरुबाट
राष्ट्र हाँक्ने एउटा असल शासक चाहन्छौं
कसरी बन्ला देश मूर्ख खलासीहरुबाट
सूर्यले प्रेमका गजल पनि पस्केका छन् ।प्रेमिकासँगको प्रेम प्रसंग र उनलाई देखाइएको कोरा कल्पना मात्रै उनका गजलमा छैनन् एक दिन सुखी जीवन जिउँने परिकल्पनाका आधारहरु पनि प्रस्तुत गरेका छन् । उनको यो प्रस्तुति गणितीय तथ्यलाई पनि मात गर्ने खालको छ।
प्रेमिकाको सुन्दरताको वर्णनमा पनि उनले गजल लेखेका छन् ।गाउन सजिलै मिल्ने आफैमा संगीत भएका केही गजल पनि उनका गजलका विशेषता बनेका छन् ।
चुरा पठाउँला माया चोली पठाउँला
यस्पाली त पक्कै घरमा डोली पठाउँला
गजलमा विदेशीले गरेको थिचोमिचो साँध सिमानाको मिचाई देखि ॠण नपत्याउने साहु र सामन्तीको विभेद आवाज छन ।आकाश ओढ्न बाध्य मन र मुटुको दु:खको चर्चा छ।आमाको ममता र जन्मभूमिप्रतिको कर्तव्यको कुरा,राष्ट्रभक्तको चिन्ता र मित्रघातको पीडा पनि गजलले बोकेका छन्|
बरु अत्तर चाहिन्न जेल चाहिन्न
स्वाभिमान बेचेर तेल चाहिन्न
संगै हिड्नेहरुले यस्तै गर्छन् काम
बगलीमा छुरा छ मुखमा राम राम
गजलमा थुप्रै कुराहरु उठाउन सकिने दृष्टान्त पस्केर सूर्यले प्रस्तुत संग्रहमा वर्तमान समयको नेपाली समाजमा व्याप्त प्रेम-बिरह,बिसंगती-संगती,स्वार्थ-विश्वास ,धोका- प्राप्ती ,दर्शन-चिन्तन,मातृत्व-भ्रातृत्व र पितृत्व,राष्ट्रभक्ती जन्मभूमी प्रतिको चिन्ता,घात-प्रतिघात सबै सबै विषय समेटेका छन् |गजलमा समस्या मात्रै होइन समाधानको उपाय पनि देखाइएको छ।निराशाको बादल मात्र छैन आशाको सूर्यकिरण पनि देखाइएको छ।
यसैले सबै गुणलाई समेटेर तयार पारिएको एउटा सिङ्गो आकृति बनेको प्रस्तुत संग्रह वर्तमानको एउटा सर्वगुण युक्त मान्छे भएर बोलेको छ।
कोरियाली भूमिबाट सांसारिक रंगमञ्च चिहाइरहेका सूर्यको प्रस्तुत संग्रह डायस्पोराका नेपाली गजल सर्जकका तर्फबाट बोलिएको प्रतिनिधि आवाज मान्न सकिन्छ।पढ्दा आनन्द आउने गजलले पाठकको मन छुने त छदैछ मनन र चिन्तन गर्न पनि आग्रह गर्नेछन् भन्ने कुरामा पूर्ण आशावादी हुँदै कृति प्रकाशनको अवसरमा शुभकामना व्यक्त गर्दछु ।
